Değersel veya aksiyolojik alan, varlığın, insan üzerinden kendini dışa vurumuyla oluşmaktadır. Bu anlamda bizim varlık veya ona egemen olan kanunları anlama veya kavrama gücümüz/iddiamız, bilgisel alandaki yetkinliğimizi belirlemekte, bu ise değer üretme konusundaki yeterliliğimizi ortaya koymaktadır. Cümleyi tersinden alacak olursak, herhangi bir değer üretmek istiyorsak güçlü bir bilgi birikimine ihtiyaç duyduğumuz gibi, buna ulaşmak için de varlığa hâkim olan kanunları anlama veya kavramamız gerekmektedi

Tarih; dini, kültürel, siyasi ya da başka sebeplerle gerçeklerin çarpıtıldığı, sübjektif te'liflerle doludur. Bir Hıristiyan Bahira Efsanesi başlığıyla tercümesini sunduğumuz bu eser, onlardan yalnızca birisidir. Tarihi verilerin dini sâikler uğruna tahrif edilmesi durumunda ortaya çıkabilecek sakıncaları çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır. Eserin Arapça ve Süryânîce nüshalarını bulup ilim dünyasına takdim eden Amerikalı müsteşrik Gottheil'in, metnin değeri ile ilgili giriş cümleleri, kısa, öz ve nettir

Yüce Allah tarihin muhtelif dönemlerinde gönderdiği peygamberler vasıtasıyla dünyevi yürüyüşlerinde insanlara destek olacak, uhrevi hayatlarında ise kurtuluşu vadeden mesajlar göndermiştir. Vahiy dediğimiz bu mesaj, gönderildiği peygamberin ve toplumun diliyle ve öncelikle o toplumu, sorunlarını ve sorularını muhatap alarak nazil olmuştur. Bu sebeple vahyin nazil olduğu çevre ve dönem, mesajın sağlıklı anlaşılması için çok önemlidir. Mesajın etkisi ve muhatap kitlesi nazil olduğu dönemle sınırlı olmasa da Y

Yaşlı bir Arap'ın ömrü kadar olan doksan yıldan daha az süren bir dönemde, Müslümanlar imparatorluklarını ve inançlarını Asya ve Afrika'nın uzak bölgelerine taşıyıp Hüsrev'in imparatorluğunu yıktılar; Hindistan'da geniş toprakları ele geçirdiler; Suriye'de azametli bir hâkimiyet kurdular; Firavunlardan fethettikleri krallıklar üzerinde hüküm sürdüler; tüm Kuzey Afrika sahillerini istila ettiler; Akdeniz'i gemileriyle aştılar; fetihlerini bir koldan Konstantinapol surları önüne, diğer bir koldan da Moritanya

Rivayetlere mesafeli duran görüş, sadece vahyin verileri ile ed-Din'in mesajının veya Resulullah'ın öğretisinin anlaşılabileceğini savunurken, rivayetleri önceleyen -hatta kutsayan- geleneksel anlayış ise tam aksine vahyin verilerini adeta görmezden gelerek siyer algısını bütünüyle rivayetlerden müteşekkil bir peygamber telakkisine sabitlemiştir. Hiç kuşku yok ki, bu telakki daha büyük problemleri beraberinde getirmiştir. Kısaca her iki yaklaşım da ciddi ölçüde problemli ve bize göre eksiktir. Aksine sağlık

Rivayetlere mesafeli duran görüş, sadece vahyin verileri ile ed-Din'in mesajının veya Resulullah'ın öğretisinin anlaşılabileceğini savunurken, rivayetleri önceleyen -hatta kutsayan- geleneksel anlayış ise tam aksine vahyin verilerini adeta görmezden gelerek siyer algısını bütünüyle rivayetlerden müteşekkil bir peygamber telakkisine sabitlemiştir. Hiç kuşku yok ki, bu telakki daha büyük problemleri beraberinde getirmiştir. Kısaca her iki yaklaşım da ciddi ölçüde problemli ve bize göre eksiktir. Aksine sağlık

Musa Carullah Bigiyef'in Eserleri dizisi çerçevesinde yayına hazırladığımız elinizdeki Akîle Şerhi kitabı, Kâsım b. Fîrruh eş-Şâtıbî'nin Kur'ân-ı Kerim'in yazı ve imlasına dair Akîletü etrâbi'l-kasâʾid fî esne'l-makâsıd isimli kasidesinin Musa Carullah tarafından yapılan Arapça şerhidir. Mushafların yazıldıkları dönemin Arap yazısından kaynaklanan kendilerine mahsus birtakım yazı (imla) özellikleri bulunmaktaydı. Kur'ân ilimlerinde bu özel yazı tarzına hatt-ı ıstılâhî, resm-i ıstılahî, resmü'l-mushaf, er-re

Elinizdeki Faysalu't-Tefrika Beyne'l-İslâm ve'z-Zendeka başlıklı eser, Gazzâlî merkezli bir nevi dini gruplar sosyolojisi yapmaya, bazılarını tekfir ederek din dışı ilan etme, bazılarını da yaptıkları yorum (tevil) nedeniyle ötekileştirmeye yönelik dilin temellerini anlama çabasıdır. Eserin ilk bölümünü oluşturan İslam'da Tekfir Söyleminin Temellerine Dair başlıklı makalemizde, günümüzde tefrika ve zındıklık kavramlarını kullanarak toplumsal ötekileştirme ve felsefe karşıtlığının Gazzâlî üzerinden devam ett

İslam dünyasında bilimsel faaliyette bulunmak en değerli uğraşlardan biri olarak görülmüş, bilginler saygın insanlar olarak kabul edilmiş, hatta bilimsel çalışma yapmak nafile ibadetle bir tutulmuş, toplumsal ve dinî bir saygı görmüştür. Müslümanlar, diğer kültürlerin birikimini almakta bir beis görmemişler, aldıkları birikim ve buluşları geliştirerek daha ileriye götürmüşlerdir. İslam dünyasında bilime bilim olarak yaklaşılmış, bilim teşvik edilmiş ve bilim yapılmıştır. Batı'nın bilimsel gelişim evrelerind

Elinizdeki kitap, Musa Carullah'ın Kitâbü Tertîbü's-suver ve tenâsübüha fi'n-nüzûli ve'l-mesâhif adlı eseridir. Biz bu eseri Kur'an-ı Kerim'de İç Bütünlük: Surelerin Tertibi ve Birbiriyle İlişkisi adıyla Türkçeye çevirdik. Musa Carullah bu eserinde Kur'an-ı Kerim'de bulunan sureleri nüzul sırasına göre incelemiş, ancak söz konusu surelerin Mushaf'taki sıralamasının içtihatla değil, vahiy yoluyla sabit olduğunu, bu sebeple de surelerin Mushaf sıralamasının nüzul sıralamasından daha önemli olduğunu ve Kur'an'

Musa Carullah elinizdeki Sünnet Kitabı'nda Hz. Peygamber'in sünnetinin İslam'ın dört temel şer'i delili (edille-i erbaa) arasında Kur'an-ı Kerim'den de önce gelmek üzere birinci delil olduğunu, peygamberliğin (nübüvvet) bütün hak ve sorumluluklarıyla ilgili fonksiyonlarının ümmete miras kaldığını, şer'i delillerin herhangi bir sayıyla sınırlandırılamayacağını ve bu kapsamda mevcut şer'i delillere toplumsal tecrübeler, tarihin şehadeti, ihtiyaç ve aklın hidayeti gibi bazı delillerin ilave edilmesi gerektiğin

Musa Carullah Bigiyef (1875-1949) Kazan'ın Rostov şehrinde doğmuş; Buhara, Mısır, Hicaz, Şam ve Hindistan'da tahsil görmüş; hayatını İslamî ilimlere ve Müslümanların çeşitli dinî, siyasi, sosyal ve kültürel meselelerine adamış; çalışkan, dürüst, dindar, vatansever; yüksek medeni cesarete, eleştirel ve özgür düşünceye sahip, büyük bir İslam âlimi ve mücahididir. Musa Carullah elinizde bulunan Şeriat Esasları adlı kitabında şeriatların birbirlerini tamamlayan ilahi birer sözleşmeler oldukları, İslam şeriatını

Sen halkın işlerinden gaflet ettin. Onların mallarını tamamen topladın ve onlarla kendin arasına alçıdan ve tuğladan bir perde demirden kapılar ve silahlı bekçiler koydun. Sonra kendini onlardan ayırıp [sarayına] hapsettin. Sonra halkın mallarını toplamak üzere valilerini gönderdin; onları adamlar silah ve atlarla takviye ettin. Sonra filan ve filan yani isimlerini zikrettiğin adamlar dışında hiçbir adamın yanına girmemesini emrettin. Mazlumların mahzunların aç ve çıplakların zayıf fakirlerin ya da bu malda

Günümüz müslümanlarının hadis literatürünün sahihliğine ilişkin tartışmalarıyla ilgili eserimi yazarken ne İslam alimleri arasındaki tartışmalarda ne de doğulu ve batılı alimler arasında patlak veren tartışmalarda taraf olmadığımı anladım.

Musa Carullah Bigiyef (1875-1949) Kazan'ın Rostov şehrinde doğmuş; Buhara Mısır Hicaz Şam ve Hindistan'da tahsil görmüş; hayatını İslamı ilimlere ve Müslümanların çeşitli dinı siyasi sosyal ve kültürel meselelerine adamış çalışkan dürüst dindar vatansever; yüksek medeni cesarete eleştirel ve özgür düşünceye sahip büyük bir İslam âlimi ve mücahididir. Elinizdeki kitap Musa Carullah'ın Kıraat ilmine dair hem neşr hem de şerh ettiği Nâzımetü'z-zühr Şerhi (Orenburg 1910) adlı eserdir. Kur'ân-ı Kerım'deki ayetle

Elinizdeki çalışmada 12. yüzyılda Bağdat ve Mısır'da ikamet eden üç Yahudi âlimin ölüm sonrası hayata dair münazaraları incelenmektedir. Bu isimler Samuel ben Eli Halevi (ö. 1197) Yosef ben Yehuda ibn Şim'on (ö. 1226) ve Musa ibn Meymun'dur (ö. 1204). Samuel Halevi 1163-1197 yılları arasında Bağdat'taki Yahudi akademisinin başkanlık görevini yürütmüştür. Bu anlamda bulunduğu makam itibarıyla Yahudiler üzerinde etkin bir figür olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kitabın içeriğini oluşturan cismânî haşir tartışm

Muâviye bir miktar mal ve bir prangayı Ömer b. el-Hattâb'a gönderdi ve ona bir mektup yazdı: Ben Rum kalelerinde demir prangalar içinde Müslüman esirler buldum. Müminlerin Emîri görsün diye onlardan bunu çıkarıp gönderdim. Araplar daha önce demirden zincirle bağlanırlardı. Muâviye'nin elçisi geldi; malı ve prangayı Ebû Süfyân'a verdi.Ravi dedi ki: Ebû Süfyân prangayı ve mektubu Ömer b. el-Hattâb'a götürdü; ancak malı kendisi için alıkoydu. Ömer mektubu okuyunca: Mal nerede ey Ebû Süfyân? dedi. Ebû Süfyân: