İslam medeniyetinde tarihî süreç içinde, siyasi iktidarların değişmesine karşın ulemanın yüklendiği bir ilmî süreklilik söz konusudur. Söz konusu ilmî süreklilik İslam medeniyetindeki hem hayat görüşü hem de dünya resmi kavramlarındaki sürekliliğin de temelini oluşturur. Ancak derin-yapıdaki bu süreklilik, aynı zamanda nazarî ve istidlâlî yöntemlerle üretilen kavram ve yargılardaki değişim ve oluşumların da nedenidir. Değişik zamanlarda kaleme alınan bu çalışma, hem İslam-Türk felsefebilim tarihindeki derin

Hiç kuşkusuz Renan'ın din, bilim, felsefe ve diller üzerine yaptığı çalışmalar kendi zamanında büyük tartışmalara yol açmıştı. Renan'ı diğer Batılı aydınlardan ayıran en temel husus, fikirlerini açık ve net bir biçimde ifade etmesidir. Çünkü hakikat samimiyet olmadan kendini göstermez! İnsanın tarihindeki kırılmalar nehir yataklarının yön değiştirmesine benzer. Yönün değişmesi ise ne nehirden ne de nehirde akan suyun doğasından bağımsızdır. Söz konusu İbn Rüşd olunca nehrin doğası Aristoteles'tir. Onun hızl

İbn Meymûn, Yahudilik dini açısından önemli bir şahsiyet olup İkinci Musa olarak anılmaktadır. Müslüman bir coğrafyada yetişen ve hatta Eyyubî Sarayı'nda saray hekimi olarak görev yapan İbn Meymûn; Fârâbî, İbn Sîna, Gazâlî, İbn Bâcce ve İbn Rüşd gibi Müslüman filozofların yanı sıra özellikle Mutezilî kelamından oldukça etkilenmiş ve bu etki onun eserlerine yansımıştır. Delâletu'l- hâirîn adlı eseri okunduğunda bu etki bariz bir şekilde görülebilir. Bu etkiden dolayı İbn Meymûn'u -Frank Griffel'in de belirtt

Elinizdeki bu çalışma, birçok alanda eser vermekle birlikte özellikle ahlak felsefesinde öne çıkan İbn Miskeveyh'in el-Makâle fi'n-nefs ve'l-akl (Nefs ve Akıl Risalesi) isimli risalesinin hem yeni bir edisyonunu hem de Türkçe tercümesini sunmaktadır. Söz konusu risale, İbn Miskeveyh'in açıkça adını zikretmeği bir şahsın, nefs ve aklın varlığı ve mahiyetiyle ilgili ona yönelttiği toplamda on soru/itiraz ve onlara dair kendisinin verdiği cevapları ihtiva eder. Soruların/itirazların içeriğinden, materyalist bi

Maḳā ṣ ıdü'l-felâṣife, Gazzâlî'nin çalışmalarının fıkıh ve kelâmdan sonra üçüncü safhasını oluşturan felsefeye dair ilk eseridir. Filozofların tutarsızlıklarını ortaya koymak üzere bu alanda çeşitli eserler yazmayı planlayan müellif, ilkin onların amaçlarının belirtilmesinin faydalı olacağını düşünüp İbn Sînâ felsefesinin klasik mantık, tabîiyyât ve ilâhiyyât modeline uyarak ve daha çok onun eserlerinden özetler yaparak 487 (1094) yılında bu kitabı kaleme almıştır. Yazıldığı günden beri büyük ilgiye maz

İbn Teymiyye'nin Meşşâî mantığının en kapsamlı tenkîdini yapan eserleri günümüz için fevka'l-âde ehemmiyetlidir. Türkiye'de neşredilen kadîm mîrâsımızın mantığa dâir eserlerine baktığımızda umûmen Meşşâî mantığı ile sonradan Fahreddin er-Râzî'nin çizgisinde gelişen mantık eserlerinden oluştuğunu görüyoruz. Malûmdur ki fikrî gelişme, canlılık ancak farklı fikirlerin de bilinmesi, araştırılması ve tartışılmasıyla hâsıl olur. İbn Teymiyye'nin elinizdeki kitabı, aslında el-İntiṣ âr li ehli'l-eser isimli kitabın

Elinizdeki kitap İslam Felsefesi Teşekkül Dönemi ve İslam Felsefesi Tenkid Dönemi (Elis Yay.) serisinin üçüncüsü olup Felsefeyi Anadolu'da Yeniden Yurtlandırmak için İslam Felsefesini tematik olarak -Mantık Bilgi Bilim Varlık Siyaset bağlamında- okuma çabasıdır. İslam Felsefesi: Giriş adlı çalışmanın ilk bölümünde tıpkı Fârâbî'nin İlimlerin Sayımı adlı eserinde olduğu gibi Dil Felsefesi üzerinden dil düşünce ve mantık irtibatının sağlanması amaçlanmaktadır. Bilgi Felsefesi kısmında Hakikati araştırmada kull

Fahruddîn er-Râzî'nin Kitâbu'l-Mulahhas fi'lMantık ve'l-Hikme çalışması genelde İslam düşüncesi tarihinin özelde İslam felsefesi tarihinin en sistematik çalışmalarından biridir. İçeriği itibariyle her ne kadar el-Mebâhisü'l-Meşrıkiyye'nin fikrî bir devamı gibi görünse de muhtevasına aldığı mantık ilmini ustaca ve bir o kadar uzman gözüyle ele almasından ötürü sınıflama mantığının en iyi bir biçimde uygulandığı eser olarak görülmelidir. İster Mebâhis olsun isterse Mulahhas olsun birçok araştırmacı tarafından

Bu çalışmada Stoa felsefesinin Müslüman kelamcıların ve filozofların öğretileri üzerindeki etkileri ele alınmaktadır. Yazara göre, Müslüman düşünürlerin çalışmalarında Stoacı unsurların varlığı tartışmasız bir gerçekliktir. Bununla birlikte Stoa felsefesinin İslam felsefesi üzerindeki etkisi Aristotelesçiliğin ve Platonculuğun etkisinden daha zayıftır. Yazar eser boyunca Mantık ilmi dışında bir yandan Fizik ve Metafizik, diğer yandan da Ahlak konularını gözden geçirmektedir. Bu konuları kelamcılar

Bu kitap Eş'arîliğin önemli isimlerinden olan Ebû İshâk el-İsferâyînî'nin hayatı ve kelâmî görüşlerini ele almaktadır. İsferâyînî İslam akâidine karşı yapılan saldırılara karşı eserleri ve ilmi gayretleriyle büyük bir mücadele vermiş olan büyük bir İslam âlimidir. Kendisinin Efl'arî kelâm sisteminin oluşmasında sembol isimlerden biri olması onun kelâmî görüşlerinin tespitini önemli kılmaktadır. Bu eserde İsferâyînî'nin Eş'arîliğin kelâmî görüşlerine, müesseseleşmesine ve İslâm âleminin çok geniş bir coğrafya

Bazen bir hikmetli söz, bir anekdot insanın hayatını, düşünce ufkunu, zihniyetini ve her şeyini alt üst edecek güçte şok tesiri yapar. Bu yüzden bu tür hikmetli kıssalar bir aynadır, insanın iç dünyasını yansıtır. Bizden önceki yaşayanların halidir. Bize iyi veya kötü yönde örnek tarafları vardır. İbrettir, örnektir, uyarıdır, çağrıdır... Hikâyeler, öğüt verir, hikmeti anlatır, rehberlik eder, vicdani rahatlatır, hikmet ekseninde uyanmayı sağlar. Bu eserde insanın zihninde geçmişteki insanların şimşekler ça

Sanat, Allahın insana verdiği bir emanettir. Allah bu emaneti, yere, göğe, bütün dağ ve denizlere sundu ama hiçbiri yüklenmedi. Bu ifadeyle anlatılmak istenen, Allahın durup Ey dağ ve gökyüzü! Siz ister misiniz bu emaneti? demesi ve onların da hayır! demeleri, sonra insanın yüklenmesi değildir. Aksine, dağlar ve denizler, yaratıcılık, duyarlılık ve var olandan fazla bir ihtiyaca sahip değildirler. Onlar ne muhtaç olduklarını, ne ıstırap çektiklerini, ne dertli olduklarını, ne de yaratabileceklerini hisseder

Bu kitap, ilk sekiz bölümü 1975`de aylık Diriliş Dergisi`nde, son bölümleri ise 1976 Mayıs`ında Diriliş Pazartesi-Perşembe Günlüğü`nün ilk üç sayısında yayınlanmak suretiyle oluşmuştur.

Bu kitap, Eylül 1974'ten Ocak 1976'ya kadar Aylık Diriliş Dergisi'nde, 21 Haziran 1976-14 Ekim 1976 arasında Diriliş Pazartesi-Perşembe Günlüğü'nde Zülküf Canyüce takma adıyla yayınlanmıştır.

Bu kitabı oluşturan yazılar, Edebiyat başlıklı yazıya kadar 1974-1975 yıllarında Aylık Diriliş Dergisi'nde başyazı olarak, ondan sonrakiler ise 1976'da Diriliş Pazartesi-Perşembe Günlüğü'nde yayınlanmıştır.

Son iki yüzyılın tarihi, dünya hakimi Batı ve yükselen Batılı değerler karşısında İslam dünyasının düştüğü yılgınlığın da tarihidir. Bu yılgınlık, İslam coğrafyasında doğup büyümüş pek çok insanı Batının din dışı düşünce ve hayat tarzına ram etmiş; diğer birçok zihni de İslam modernizmi gibi sentez arayışlarına sürüklemiştir. Bu akıma karşı gelenekin günümüzdeki en önemli savunucularından biri, Seyyid Hüseyin Nasr'dır. Son çalışmalarını topladığı elinizdeki kitabında Nasr, Batının seküler bilimine karşı

Doğu bilimleri tarihinde İbn-i Arabî düşüncesiyle ilgili ilk defa böylesine kapsamlı bir çalışmaya sahibiz. William Chittick, İbn-i Arabî'nin başyapıtından pek çok bölümü tercüme edip, onları dinbilimsel bağlamına oturtarak metafizik tasavvuruyla ilgili hem İslam dünyasında hem de Batılılar arasında var olan pek çok yanlış anlaşılmayı gideriyor. Chittick, bunu son derece açık ve anlaşılır bir biçimde yapıyor. Bu kitap, İslâm maneviyatıyla ilgili çalışmaların en önemli kilometre taşlarından biri olarak kalac

İbrahim Kalın'ın Molla Sadrâ ve bilgi meselesine yönelik enfes tahlili, bu son derece önemli düşünür ve mesele bakımından gerçekten çığır açıcı nitelikte. Kalın, İşrâkî düşünceyle alakalı açıklamaların anlaşılmasını güçleştiren teknik jargondan mümkün olduğunca kaçınarak, Molla Sadrâ'nın meşgul olduğu bağlamı açık ve anlaşılır bir biçimde ortaya koyuyor. İbrahim Kalın, Molla Sadrâ'yı epistemoloji konusunda ciddi bir şarih ve epistemolojiyi ise İslâm felsefesinde daimi bir araştırma konusu olarak sunuyor ve

Büyük Türk-İslam filozofu İbn Sina'nın 'Simâu't-tabîi' yani 'doğayı dinlemek' veya 'doğa bilimi üzerine konuşmalar' anlamını taşıyan Fizik başlıklı bu eseri, eş-Şifa isimli felsefe ve bilimler ansiklopedisinin doğa bilimleri alanındaki ilk ve en önemli kitabıdır. Esas olarak Aristo'nun Fizik'ini dikkate alan filozof, kendisinden önceki Aristo şarihlerinin bu bilim dalında ortaya koymuş oldukları felsefî yorumlamaları eleştirel bir süzgeçten geçirerek kendi özgün bilimsel fizik sistemini kurduğu bu eserinde

Bu çağda yaşadığımız için bu çağın en temel sorunlarını görmezlikten gelemeyiz. Şimdi insanı tanımanın temel etken ve şartlarından biri olan dinin sosyal, siyasal, felsefi, bilimsel ve fikrî yollarla yeniden gündeme gelmesi ilginçtir. Çünkü din. yeniden, özellikle İkinci Dünya Savaşından sonra, modern insanın gündemine girmiştir. Nasıl gündemine girmiştir? Bu eski dinlerin ihsasına bir dönüş müdür? Hayır, bu, irticaî bir durum, bir geriye dönüş değildir. Bilakis insanın bir gelişim durumudur. Günümüz insanı