19. yy'dan bu yana cereyan eden fiilî veya kavlî gayr-ı İslâmî uğraşlara karşı cevap veren, vakarı ve ilmiyle kifâyetini isbat etmiş olan pek çok ehl-i vukuf şahsiyet vardır. Bu zatlardan biri olan Mustafa Sabri Efendi Osmanlı'nın son devrine ve akabindeki hadiselere şahid olmuş, ilmî ve siyasî faaliyetleriyle bu gayr-ı İslâmî hareketlere karşı mücadele etmiş ve bu cehdiyle rüşdünü kâfi derecede isbat etmiştir. Onun daha o zamanda böyle çetin bir mücadele vermesi pek çok sıkıntı çekmesine ve netameli bir ha