Son dönemde gerek İslam dünyasında gerekse Batı'da hadis alanında birçok çalışmanın İngilizce kaleme alındığı bilinmektedir. Oryantalistlerin de hadisle ilgili araştırmalarını genellikle İngilizce yazdıkları ve diğer Batı dillerinde telif edilenlerin de büyük ölçüde İngilizce'ye tercüme edildiği görülmektedir. Hadis alanında araştırma yapmak isteyenlerin söz konusu çalışmalardan istifade etmelerinde veya İngilizce metin yazmalarında özellikle hadis ıstılahlarının anlaşılması ve tercümesi karşılaşılan proble

Bugün insanlık için nübüvvet kültürünü semâvî kitap olarak muhafaza eden tek kaynak Kur'ân-ı Kerîm'dir. Bu yüzdendir ki insan onun derûnî manalarına nüfûz ettikçe, Allah'ı düşünce, akıl ve his yoluyla duymaya, anlamaya, kavramaya ve O'na yakınlaşmaya daha fazla gayret göstermektedir. Bu anlamda Kur'ân-ı Kerîm müminler için bir nur, bir ışık ve bir yol göstericidir. Böyle olunca elbette ki Kur'ân'ın muhtevasını anlamaya çalışmak yanında onun tarihiyle alakalı hususlarda bilgi sahibi olmak da her Müslüman içi

Bilindiği gibi Kuran, ne sadece vahye tanıklık etmiş toplumun örf, adet, yaşayış, zihni alışkanlık ve idrak biçimlerinin, nede onu tebliğ eden zatın hayatının bir yansıması ve onlar tarafından yönlendirilmiş güdümlü bir vahiy muhtevasıdır. O, bireysel ve toplumsal düşünce alışkanlıklarının bir ilk ateşleme malzemesi olarak sonsuz boyutları ve mekanları kucaklayan ilahi bir kitaptır. İşte bu kitap insanlığın yolunu aydınlatmak için içerdiği evrensel mesajını asli ve tali konuları iç içe bir düzen içinde sunm

Medeniyetin, maddî ve manevî bütün unsurlarını bünyesinde toplayıp geliştiren İslâm, ilahi bir sistemdir. Bu sebeple Müslümanlar, ilahî vahyin, tedricî bir surette geliştirmeye çalıştığı medenî anlayışı, bir hayat nizamı olarak kabul ettiler. Siyasî bir çevre içinde ortaya çıkan İslâm, nev-i şahsına münhasır bir özellik taşır. Tabir caizse o, ilahî bir medeniyettir. Bu, onun birçok müessesesinin temelinde ilahî hükümlerin bulunduğu mânâsına gelmektedir. Bilindiği gibi İslâm Medeniyeti ve Müesseseleri Tarihi

Yaşadığımız asrın insanına anlayacağı bir dil ve üslupla Kur'ân'ın hidâyetini sunmak isteyen son dönem İslâm âlim ve aydınları, eski usûlleri de tetkik etmekle beraber, yeni yöntem arayışlarına yönelmişlerdir. Bu yöntem arayışları çerçevesinde, konuları Kur'ân bütünlüğü içerisinde işlemeyi hedefleyen ve bunu yaparken de Kur'ân'ın genel ilke ve prensiplerini devamlı olarak göz önünde bulunduran yeni bir tefsir metodu ortaya çıkmıştır. Bir kısım düşünür ve araştırmacıların, Kur'ânî/İslâmî araştırmaların istik

Ebû Zeyd ed Debûsi 367 978 432 1041 Maveraünnehr'in yetiştirdiği yedi önemli Kadı'dan bir olup hilaf ilminin kurucusu kabul edilir. ed Debûsinin hilaf alanında yazdığı Takvimul Edille el Esrar fil Usûl vel Furu Tesisun nazar adlı eserler İslam dünyasında büyük yankı uyandırmış ve bu eserlere reddiyeler yazılmıştır. Hanefi olan ed Debûsi özellikle eş Şafii olan es Semani ve el Gazali tarafından eleştirilmiştir. ed Debûsi Hanefilerin hadisi hangi şartlarda hadisi delil aldığını ortaya koymuş ve ihtilaf konusu

Hz. Peygamber ile alakalı olarak nakledilen bilgilerin değişikliğe uğramadan muhafazası ve nesilden nesile intikalinin sağlanması dinin orijinalitesinin korunması açısından büyük önemi haizdir. İslam bilginleri, her devirde içinde bulundukları şartlara göre, Nebevî bilgilerin güvenli bir şekilde nakli için çeşitli tedbirler almıştır. Bu tedbirlerin başında hadis aldıkları şahısların/râvilerin kimliklerini, daha önemlisi hadis rivâyet etmeye ehil olup olmadıklarını araştırmak gelmektedir. Bu amaçla rivâyet d

Sened ve metin olmak üzere iki kısımdan oluşan bir rivayetin sahih sayılabilmesi için her iki kısmının da güvenilirlik açısından bazı şartları taşıması gerekmektedir. Sünnî İslam dünyasındaki dört büyük fıkhî mezhepten biri olan Hanefî Mezhebinin hem usûl hem de fürû-ı fıkha dair eserlerinde, hadisle amel edebilmek için gerek sened gerekse muhtevaya dair tenkit kriterlerinin detaylı olarak ele alındığı görülür. Hanefî fakihlerin hadis tenkidi ile ilgili görüşlerini, sened ve muhteva tenkidi başlıkları ile b

Bir hadisi veya hadisleri araştıracak kişide, onu ana kaynaklardan alma, hadîs ilimlerine ve ıstılahlarına vakıf olma ve ön yargılardan uzak durma gibi daha ilk başta bulundurması gereken bazı özellikler vardır. Hadîs karşısındaki duruşunu bu şekilde hazırlayan kişinin hadîsi değerlendirebilecek sağlıklı bir altyapıya sahip olduğu söylenebilir. Esasen hadîsi bütüncül bir tarzda değerlendirme işlemi bu aşamadan sonra başlayacaktır. Buna göre, sırasıyla; önce hadîsin sıhhati sened ve metin tenkidi bütünlüğünd

Istılahlar, ilim dallarının ayrılmaz parçalarıdır. İlim dalının mensupları kendilerini onlarla kısa yoldan ifade ederler. Bunun için büyük öneme sahiptirler. Hadis ilmi için de, tabii olarak aynı durum söz konusudur. Bu ilim dalının diğer ilimlerle ilgisi düşünüldüğünde onda, konunun daha geniş boyutlara sahip olduğu söylenebilir. Hadis sözlükleri, garîbu'l-hadîs isimli çalışmalarla III./IX. asrın başlarına kadar varan uzun bir geçmişe sahip olmakla beraber, hadis ıstılah sözlükleri böyle değildir. Bu türde

Sünnetin bünyesindeki önemli meselelerden biri de İslâmi edebiyatta muhtelif yönlerden ele alınmış, zamanın şart ve imkânları nisbetinde işlenmiş olan nesih konusudur. Ancak bu konu, zaman zaman yeniden ele alınma ve yeni çalışmalara ihtiyaç duyma istidadındadır! Bu bakımdan gerek teorik nesih meseleleri ve gerekse örnekler üzerinde oldukça toplu, mukayeseli bilgi edinmek isteyenler için bu eserin hizmet vereceğini ümit etmekteyiz. Ayrıca bu çalışmanın en mühim neticelerinden birisi belki de birincisi sünne

XV. yüzyılda İspanyol Kardinal Segovia'lı John (ö. 1458) gibi bazı din adamlarının Müslüman dünyanın askerî ve siyasî manevralarla alt edilemeyeceğini söyleyerek İslâm'ın teolojik argümanlarla önlenmesine yönelik önerileri o dönemde gerçekleştirilemese de özellikle XVII. ve XVIII. yüzyıllarda hayata geçirilmeye başlamıştı. Zira genel olarak Doğu ve Uzak Doğu toplumlarını, özel olarak da İslâm tarihini konu edinen oryantalizmin ilk temelleri bu dönemde atılmıştı. XVII. ve XVIII. yüzyıllarda temelleri atılan

Ebu Hanit'e İslam fıkhında kendisine kadar devam eden rey ekolü'nün asrındaki en mühim simasıdır bizzat kendisinin ifadesine göre bir mesele hakkında Hz. Peygamber'den gelenleri mutlaka kabul eder Sahabeden gelenleri seçer birini diğerine tercih eder fakat hepsini terketmezdi. Bundan başka tabiilerin içtihadına gelince kendisini onlara uyma durumunda görmezdi. Onların ictihad ettiği gibi kendisinin de ictihad edeceğini ifade ederdi. Onun içtihadında sırasıyla uyduğu esaslar kitap sünnet sahabe sözleri kıyas

Akademik araştırmalarda Mezhepler Tarihi açısından kısmen ele alınsa da, Şîa'nın Tefsir ve Kelâm sahalarına dair temel kanaatleri erken dönem eserleri üzerinden yeterince çalışılmamıştır. Hadis sahasında da durum pek farklı değildir. Şiî hadis edebiyatı, hadis usûlü, Şiî düşüncede öne çıkan âlimler ve eserleri, farklı Şiî ekollerin bazı hadis meseleleri etrafındaki kanaatleri gibi pek çok konu doktora düzeyinde çalışılmaya müsait ise de, ülkemizdeki Şiî hadis araştırmalarına katkı sağlamak amacıyla kaleme a

İslam dininin iki temel kaynağı olan Kur'ân-ı Kerîm'i ve Hz. Peygamber'in söz, fiil ve takrirlerinden oluşan sünnetini günümüze ulaştıranların ilk halkasını, hem Kur'ân-ı Kerîm'de hem de hadis-i şerîflerde övülen ve ?İslam medeniyetinin kurucu nesli olarak nitelendirilen sahâbe nesli oluşturmaktadır. Sahâbîlerin hayatı, kişilikleri, sayıları, sünnete olan bağlılıkları, âdil olup olmadıkları ve kime sahâbî denilip denilmeyeceğiyle ilgili bilgiler yanında onların tespiti de önemli bir konudur.

Hadisin sıhhatini tesbitte isnada öncelik verilmiş olması, râvilerin rivayet açısından ehliyetlerini araştırmayı gerektirmektedir. Râvileri bu yönden inceleme görevini cerh ve ta?dîl ilmi üstlenmiştir. Münekkit muhaddisler râvilerin hadis rivayetine ehil olup olmadıklarını geliştirdikleri özel cerh ve ta?dîl terminolojisini kullanarak ifade etmişlerdir. İsnad tenkidinin sağlıklı yapılabilmesi cerh ve ta?dîl lafızlarının ve bunların delâlet ettikleri anlamların doğru olarak bilinmesini gerektirmektedir. Hadi

Vaazlarımızda kullandığımız, günlük hayatımızda birbirimize hatırlattığımız, kitaplarımıza koyup serlevha ettiğimiz, internet ortamında tedavülde olan nice hadîs vardır. Elbette bunlar içinde çokça sahih hadis vardır. Ama bu hadîslerin bazısı vardır ki, uydurmadır, bazısı çok zayıftır, bazısının aslı yok, bazısı ise kitaplarda bile mevcut değildir. Aslında bu, günümüzün sorunu da değildir. Eskiden beri var olan sorunlardan biridir. Bu hadîslere dikkat çekmek ve onları değerlendirmek kaçınılmazdır. Bu hadîsl

Hadis Tetkikleri, daha önce çeşitli dergilerde tarafımızdan neşredilen 21 yazıdan teşekkül eden bir kitap çalışmasıdır. Bu yazıların büyük bir kısmı ulusal/ uluslararası hakemli dergilerde araştırma makalesi olarak neşredilmiş, bir kısmı da ulusal/ uluslararası sempozyumlarda tebliğ olarak sunulmuş ve tam metin bildiri kitaplarında basılmıştır. ?İşte böylece, siz insanlara şahit olasınız, Peygamber de size şahit olsun diye sizi vasat (adaletli, itidalli ve örnek) bir ümmet yaptık (Bakara 2/143) âyetinin yük

Bilindiği gibi Kurân-ı Kerim dışında diğer semâvî kitaplar hem lafız hem de anlam bakımından tahrife uğradıkları için, ilâhîlik vasıflarını kaybetmişlerdir. Bu bakımdan bugün insanlığın elinde bulunan tek orijinal kitap Kurândır. Bu niteliği sebebiyledir ki Kurân, asırlardan beri binlerce ilim adamının gözlerini hayranlıkla kendisine çevirdiği bir kitap olmuştur. Başta Müslüman bilginler olmak üzere pek çok ilim adamı bir taraftan onun kaynağı, kırâatı, tarihi üzerinde araştırma yapmışlar; diğer taraftan da

Otuz yılı aşkın bir süreden beri karınca kararınca yazılan bazı yazılar değişik yayın organlarında okuyucuya sunulmuştu. Bunların, bireyleri dağılmış bir aile görüntüsü veren bu hüzün verici dağınıklıktan kurtarılıp bir araya toplanması ve ana konularına göre sınıflandırılarak okuyucuya yeniden sunulması arzusuyla bu kitap oluştu. Yazılar Hadis Tarihi, Hadis Usûlü ve Muhtelif Konular şeklinde üç ana bölüme ayrıldı. Son bölümdeki yazılar da, görüleceği üzere yine doğrudan veya dolaylı olarak hadisle ilgili