İslam'ın inanç ilkeleri olarak belirlediği her şey, bilgiye dayalı, aklî süreçlerden geçmekte ve ondan sonra akide olarak kabul edilmektedir. Bilgisel temelden yoksun bir bağlılığı Kur'an, zayıf ve güvensiz örümcek ağına (evine) benzetmektedir. Buradan hareketle inancı, salt duygusal bir bağlılık olarak görmek veya tanımlamak, inanmanın duygusal ve irrasyonel bir bağlanma hâli olduğunu iddia eden, Hıristiyanlığın ve pozitivizmin tuzağına düşmek olsa gerek. Dolayısıyla her ne kadar Kur'an'a göre bilgi im

Apaçık ve anlaşılır bir hitap olarak nâzîl olan Kur'an'ın, -varoluşsal bir sebebe dayansa gerek- çoğunlukla kapalı yönleri merak edilip araştırılmıştır. Basit ve kolay ulaşılacak şekilde hibe edilenin değeri bilinememiş, ulaşmak için verilen emek sahiplenilmiş, O'nun verdikleri değil benin yaptıkları değerli görülmüş, zamanla kendisi için yola çıkılan maksud unutulup yol hedefleştirilmiştir. Elinizdeki eser, araçların amaçlaştığı bu hengâmda Kur'an'ı anlamayı kolaylaştırma yolunda ortaya konmuş olmasına rağ

İslam ulemâsı, dini ilimlerdeki her bir alana dair özel bir literatürün oluşmasına binaen alanlarla ilgili terimleri tanımlama ve açıklama gayreti içerisine girerek ta'rîfat, hudûd ve mustalahât türü eserler vücuda getirmişlerdir. Bunlardan bir kısmı genel nitelikli bir kısmı ise özel nitelikli, tek bir 'ilmî saha ile sınırlıdır. Sözgelimi Seyyid Şerif el-Cürcânî'nin et-Ta'rîfât'ı genel nitelikli iken Kalkandelenli Fakîrî'nin Risale-i Ta'rîfât'ı tek bir bilim dalı ile ilişkilidir. Elinizdeki çalışmada, t

Bu çalışmayla amacımız Türkiye'nin AB üyelik sürecinin önündeki en önemli engellerden biri olduğunu düşündüğümüz kültürel ve dinî farklılıkların Türkiye-AB ilişkilerini siyasi ve sosyal alanda etkileme düzeyini ortaya koymaktır. Bu bağlamda Türkiye'nin Avrupa normlarına uyumu konusunda kültürel faktörlerin özellikle de dinin üyelik sürecinde oynadığı rolün ortaya konması ilişkilerin seyrini anlamak açısından gerekli görünmektedir. Bu gereklilikten dolayı Türkiye-AB arasındaki ilişkilerde tarafların sahip ol

Asıl adı Şemseddin Ahmed olan Kemalpaşazâde (ö. 940/1534) büyükbabası Kemal Paşa'ya nispetle Kemalpaşaoğlu İbn Kemal İbn Kemal Paşa ve Kemalpaşazâde lakaplarıyla meşhur olmuş bir Osmanlı şeyhülislamıdır. Kemalpaşazâde felsefe kelam tefsir hadis fıkıh tasavvuf dil tarih edebiyat ve tıp gibi değişik alanlarda Arapça Farsça ve Türkçe dilleriyle olmak üzere pek çok eser yazmış en güçlü âlimlerin eserlerini ve görüşlerini tenkit etmiş en zor konuları tartışmış bir ilim adamıdır. Anadolu'nun İbn Sina'sı olarak a

Bilâdü'ş-Şâm Asya ve Afrika kıtaları arasında köprü vazifesi gördüğü için tarih boyunca birçok toplumun istilasına uğramış ve çok sayıda uygarlığa da ev sahipliği yapmıştır. Askerî ve ticarî yolların kavşağında bulunduğundan Mısır'dan Anadolu Ermîniyye Irak ve Arap Yarımadası'na doğru gitmekte olan ticarî emtialar Bilâdü'ş-Şâm üzerinden geçiş yolu bulmaktaydı. Benzer şekilde Anadolu Ermîniyye Irak ve Arap Yarımadası'ndan hareket eden her ticaret kafilesi buradan Akdeniz havzası Kuzey Afrika ve Avrupa'ya ula

İlkçağlardan günümüze kadar birçok topluma beşiklik eden Ortadoğu'ya hâkim olan her devlet veya toplum kültüründen birtakım izler bırakmıştır. Bu bölgenin önemli bir parçası olan Yunanlıların Mezopotamya; Arapların ise el-Cezîre şeklinde adlandırdıkları siyasî-idarî coğrafya birçok araştırmacının ilgisini çekmiştir. Bu çalışmamız ile el-Cezîre'nin Abbâsîler sonrası ve Selçuklu hâkimiyeti öncesindeki siyasî durumunun açıklığa kavuşturulması amaçlanmıştır. Yapılan araştırmaların birçoğunda siyasî-askerî etki

Allah insanı yeryüzüne halife olarak göndermiş ve ona bu misyonu başarıyla yerine getirmesini temin edecek şekilde tercihte bulunma yetisi bahşetmiştir. İnsan kendisine bahşedilen tercihte bulunma özgürlüğünü kullanırken bir taraftan fıtri temayüllerinin diğer taraftan da aile toplum ve doğa gibi kendisini saran tabii ve beşeri çevrenin etkileriyle karşılaşabilmektedir. İnsanın hem kendisinden hem de çevresinden gelen etkilere her zaman doğru ve anlamlı tepkiler vermesi mümkün olmamaktadır. Özellikle teknol

Müslümanlara ait toprakların genişlemesiyle birlikte tefsir yazımı bölgesel nitelikler kazanarak sürmüştür. Başta Hicâz olmak üzere Şam-Irak İran Fergana Osmanlı Kuzey Afrika ve Endülüs diyarları önemli tefsirlere ev sahipliği yapmıştır. Bu çalışmanın konusu Endülüs'te kaleme alınan son tefsirdir. Bu tefsirin yazarı da Endülüs'ün Haçlılar eline düşmemesi için çarpışmış ve şehit olmuştur. Büyük ihtimalle şiirlerinde şehadet motiflerinin çokluğu Endülüs'ün Müslümanların elinden çıkışını hissetmesinden ve Endü

Elinizdeki kitap Kur'ân'ı hem vahiy ve vahiy öncesi dönemini hem de vahyin başlamasıyla birlikte gelişim ve değişim sürecini nüzul ve nüzul biçimlerini (keyfiyet-i nüzul) metnin oluşumunu ve nihayet Mushaf hâline geldikten sonra bir kısım ilimler aracılığıyla onun özü ve içeriğine ilişkin ele alınan temel meseleleri incelemektedir. Akademik bir çalışma olarak hazırlanan bu eser aslında Kur'ân ilimleri içinde müstakil ve bağımsız bir ilim dalı olmayı bir türlü başaramamış Kur'ân'ın doğasını doğrudan açığa çı

Mâveraünnehir bölgesinde genellikle Mâtürîdî itikadının hakim olduğu varsayılır. Halbuki Mâtürîdî döneminde ve sonrasında bölgede çeşitli Şii fırkalar Hıristiyan misyonerler Zerdüştiler ve Mecusiler aktif faaliyet içerisinde olmuşlardır. Mâtürîdî'nin yaşadığı dönemde bölgede Mu'tezile'nin de var olduğunu ve son derece aktif olduğunu yine Mâtürîdî'nin eserlerinden öğreniyoruz. Mâtürîdî Mu'tezile'nin bölgedeki önemli temsilcisi olan Kâ'bî'yi ve onun mensubu olduğu Mu'tezile mezhebini eserlerinde ön plana alma

Akıldan beslenmeyen dindarlıklar ile irâdeyle yol almayan benliklerin varacağı yer kula kul olmaktan başka bir durak değildir. Sorumluluk sahibi kişiliğin elden gittiği o son duraktaki sahih kulluğun göstergesi olan mutlak itaatin sizi çıkaracağı yer ise asla Müslümanca bir şahsiyetin inşâsının yapıldığı özgür mekânlar olmayacaktır.

Kur'an'ın temel ilkelerine zarar vererek Allah'ın dini olan İslâm'a faydalı olunamaz. Bu açıdan İslâm'ın içinde kalarak konuşmanın önemini kavramak durumundayız. Kim olursa olsun konuşurken ya da teori üretirken bu ilkelerin dışına çıkmamalıdır. İster felsefe, ister tasavvuf ve isterse de diğer anlayışlar olsun dinin temel ilkelerini gözardı etme,umursamama yahut da çiğneme hakkına sahip değildir. Bizleri din içinde tutan adım, temel ilkelere uyumdur. Mamafih din adına yapılan her yorumun dinin asıl unsurla

Şiilik bazı Müslümanların din anlayışlarında etkili olan ve günümüze kadar varlığını sürdürebilen mezheplerden birisidir. Şii İmamiyye'nin on iki imamdan birisi sayılan fikri ve tarihi gelişiminde önemli bir yere sahip olan Ca'fer es-Sadık hem yaşadığı dönemdeki Şiiliğin ve Şii fikirlerin tespiti açısından hem de o zaman diliminin genel fikri yapısının iyi anlaşılması bakımından oldukça önemli bir şahsiyettir.

Derler ki insanın vatanı doğduğu yer değil doyduğu yerdir. Sizler bu söze pek de kulak verip aldanmayın. Zira insanın vatanı doğduğu yerdir. Geçici ya da kalıcı şartlar gereği doyduğumuz yerleri aslî vatan olarak kabul edemeyiz. Öyle olsaydı gurbette vatan kurmak ile övünen Rizeliden bahsedemez olurduk. Rize hakkında yazı yazmak her şeyden önce oldukça zevkli bir iş olarak görünmelidir. Çünkü Rize hakkında yazı yazmak esasından kendinden bahsetmek demektir. Biz de bu eser boyunca yıllar içinde Rize Yazılar

Özellikle son asırlarda insan kaynaklı faktörler sonucu ekolojik sistemde denge bozukluklarının giderek artması insanı muhatap alan vahiy kaynaklı İslam kültür ve medeniyetinin çevre hakkındaki yaklaşım ve prensiplerinin neler olduğunu gündeme getirmektedir.Bu çalışmanın öncelikli amacı Kur'ân'ın insanın çevresiyle ve çevresini oluşturan canlı-cansız varlıklarla arasında dengeli sağlıklı huzurlu ve mutlu bir şekilde yaşayabileceği bir ortamın nasıl sağlanabileceği hakkında sunduğu temel ilkeleri ortaya çıka

Genelde insanlığın özelde ise Müslüman toplumların önünde duran kadîm meselelerden birisi belki de başlıcası kader ve kanun yani yasa ilke ve programlı hareket etme sorunudur diyebiliriz. Oysaki Yüce Allah mutlak surette kanun ve yasayla iş yapmaktadır. O'nun kanunlarının hayatın her alanını kapsadığını düşünürsek bu iki kavramın ne denli içi içe geçtiğini daha yakından anlayabiliriz. Ne hikmettir ki Allah'ın kanunlarının adı olan kader O'nun izâhları hilafına bireyin iradî tercihlerinin takdiri alanında ka

Adına şirk olgusu denilen bu hevesin 'aracılık' vasfı üzerinden kendine yeni dindarlıklar oluşturduğu da görülmektedir. Bu eğilimin Yüce Allah'ın daha başından itibaren gönderdiği vahiylerle çeliştiği hatta onları ortadan kaldırdığı olumsuz bir tarafı da bulunmaktadır. İşte bu nedenledir ki şirk dindarlığıyla mücadelenenin ilk vasfı kim ve ne olursa olsun 'aracı dindarlıkların ortadan kalkmasıdır!' diyebiliriz.

Efrâdını câmi ağyârını mâni bir tasavvur sürecini ortaya koyabilmek tevhid ve onun karşısında konuşlanmış olan her olguyu kendi hâlinde betimlemek gerekmektedir. Bunu yaparken ister iman etme süreci olsun isterse de genel manada inkâr/küfür tutumu olsun bunları besleyen temel saiklerin bilinmesinin zarureti bulunmaktadır. Tanıma işinin sadece vahiy metinleriyle olmayabileceği bunun yanında onları besleyen sosyal ve beşerî bilimlerin bütün sonuçlarından da haberdar olmak gerektiği ise apaçık bir durumdur. Bu

İslam düşüncesinde Allah'ın mutlak irade kudret ve otoritesi ile insanın özgürlüğü arasındaki dengenin ne şekilde sağlanacağı hususu öteden beri tartışılagelen önemli konulardan birisi olmuştur. Çünkü Allah'ın sonsuz kudreti karşısında insan özgürlüğünü temellendirmek dinî ve ahlaki sorumluluk açısından kaçınılmaz bir zorunluluktur. Klasik kelâma bakıldığında konunun birçok yönden ele alınıp incelendiği görülür. Bu yönlerden biri de kudret-fiil ilişkisidir. Kudret-fiil ilişkisinin önemi İslam düşüncesinde e