Tarih felsefesi; tarihsel olayların akışı üzerinde düşünme tarihsel bilginin ve tarihsel düşünüşün kendine özgü doğasını aydınlatma çabasını içerir. Tarihsel bilginin doğasını bilim nesnellik tarihsel gerçeklik tarihsel bilginin imkanı gibi boyutlarıyla irdeleyen eleştirel tarih felsefesi ile dünya tarihinin işleyişini ve 'Tarih ne içindir' e anlam bulmaya çalışan spekülatif/yorumsal tarih felsefesi insanlığa tarih bilinci kazandırmada öncülük etmiş ve etmeye de devam edecektir. İslâm tarihi açısından düşün

Geçmişin muhakemesini yapma gelecek çağların yararına bugün için dersler çıkarma görevini üstlenen tarih insanların her zaman ilgi odağını oluşturmuş ve buna bağlı olarak da tarihçiler tarihsel zaman kesitlerinde yer alan olay ve olguları inceleyen eserler vermişlerdir. Tarihin tanımı nesnesi nasıl işlediği ve ne için olduğu soruları tarihçinin inanç ve düşüncesi etrafında şekillenmiş ve tarih yazımlarına yansımıştır. Müslüman tarihçiler de 'Geçmişte ne oldu?' sorusunu aydınlatma gelecek kuşaklara bilgi akt