Diplomalı işsizliğinin küresel bir sorun olduğu ve hatta gelecekte dünyanın
gündemini daha fazla meşgul edeceği aşikâr. Ancak diplomalı işsizliğini bir
politik kavrayış olarak sadece 'küresel' ve 'kaçınılmaz' sorun alanları torbasına
atmak, yaşanan tahribatın toplumsal ve politik sorumluluğunu örtmek
anlamına da gelir. Meselenin sadece yapısallığını ve ölçeğini öne çıkaran
bu nevi yaklaşımlar sonuç olarak işsizliğin tekil olarak diplomalıların sorunu
olduğu kanaatini yeniden üretir.
İşsizlik 21 yüzyılın ilk çeyreğinde istikrarlı biçimde artarken, diplomalı
işsizliği de kitlesel bir olgu olarak yerleşik hale geldi. Esra Kaya, diplomalı
işsizliğini bir toplumsal deneyim olarak bütün yönleriyle mercek altına
alıyor. Bu deneyimin yaşa ve toplumsal cinsiyete göre nasıl yapılandığına
da bakarak, geçim sorununun ötesinde çok yönlü bir tahribata yol açtığını
gösteriyor.
Derinlemesine görüşme ve gözlemlere dayanan çalışma, işsizlik
deneyiminin birçok cephesini veya aşamasını canlı bir şekilde tasvir
ediyor: Sallantılı işlerde çalışmanın gerginliği, işten çıkarılma, iş arama ve
iş görüşmesi tecrübeleri, işsiz geçen zamanın ölü zamana dönüşmesi...
Muhtaç ve mahçup bir ruh haline giren işsizin fiilen ergenleştirilmesi...
Sorunun yakıcı bir noktası, özellikle diplomalı işsizlerin, kendi işsiz oluşlarının
suçlusu olarak görülmesi, kendilerini öyle hissetmeleri. Oysa, hiç de istisnai,
bireysel bir durum değil bu. Kitabın adı, işte onların bunun bilincine
varmasının ifadesi: Bayağı Kalabalığız.